Svake godine 20. novembra obilježava se Međunarodni dan djeteta, kao dan posvećen djeci i njihovoj dobrobiti. Međunarodni dan djeteta ustanovljen je Odlukom Generalne skupštine UN-a na dan kada je 1989. godine usvojena „Konvencija o pravima djeteta“.
Konvencija o pravima djeteta, je međunarodni dokument kojim se priznaju prava djece u cijelom svijetu. Konvenciju je ratifikovalo 196 država, čime je postala najbrže i najšire prihvaćen sporazum na području ljudskih prava u istoriji, ali je njeno provođenje još uvijek nedovoljno.
U Bosni i Hercegovini Konvencija o pravima djeteta je pravni akt sadržan u Aneksu I Dejtonskog mirovnog sporazuma, te kao ostale konvencije koje je Bosna i Hercegovina ratifikovala ima prioritet u primjeni u odnosu na domaće zakonodavstvo.
Povodom obilježavanja Međunarodnog dana djeteta Vijeće za djecu Bosne i Hercegovine je u saradnji sa UNICEFOM 18. novembra 2021. godine, putem ZOOM platforme, organizovalo „okrugli sto” na temu „Posljedice COVID-a u obrazovanju, kvalitetu, inkluziji i mentalnom zdravlju“.
Nakon izloženih osnovnih poruka i rezultata istraživanja o posljedicama COVID-a u obrazovanju, kvalitetu života i mentalnom zdravlju djece u Bosni i Hercegovini, na ovom „okruglom“ stolu, kome su prisustvovali i predstavnici brojnih nevladinih organizacija u Bosni i Hercegovini, koje se bave promocijom i zaštitom prava djeteta, doneseni su zaključci i preporuke, koje je sačiniča i saopštila predsjednica Udruženja „Međunarodni centar za promociju ljudskih prava“ i zamjenica predsjedavajuće Vijeća za djecu Bosne i Hercegovine, prof. dr Aleksandra Vuković, kako slijedi:
ZAKLJUČCI I PREPORUKE
- Osnovni i najvažniji principi sadržaji i načini implementacije, međunarodnih i domaćih dokumenata i najbolje prakse u ostvarivanju prava i interesa djeteta obavezuje nas da uputimo opšti poziv svim organima i institucijama, asocijacijama i svim drugim zainteresovanim subjektima, kao i ukupnoj javnosti, da je pravo na najviši mogući nivo i standard života, opstanka i zdravog fizičkog i mentalnog razvoja djeteta, zaštita od svih vidova diskriminacije, pravo na obrazovanje, poštovanje najboljih interesa djeteta, pravo na poštovanje na aktivnu ulogu u odlučivanju u pitanjima koja se tiču djeteta – ključni uslov za uživanje svih drugih ljudskih prava, a u okviru toga, primarno prava djeteta. U tom cilju, ostvarivanje prava djeteta zahtijeva organizovan, savremen i istrajan napor vaspitno-obrazovnih, institucija kulture, zdravstvene zaštite, nevladinog sektora i svih drugih relevantnih institucija u društvu, radi ostvarivanja dobrobiti djeteta pojedinačno i društva u cjelini;
- Ostvarivanje opštih principa da se svakom djetetu obezbijedi mirna, sigurna i bolja budućnost, podrazumijeva, u prvom redu, najširu platformu, program mjera i aktivnosti, posebno u kontekstu teške epidemiološke situacije izazvane virusom korona, na planu psihološko – pedagoškog razvoja ličnosti djeteta, njegovih mentalnih i fizičkih mogućnosti i učešća u svim procesima ostvarivanja ljudskih prava djeteta;
- Pozivamo sve relevantne subjekte da se angažuju i da poštuju osnovnu klasifikaciju prava djeteta iz preporuka Komiteta Ujedinjenih nacija za prava djeteta, a koji se odnose na osnovne principe na nediskriminaciju, pravo na poštovanje najboljih interesa djeteta, pravo na život, opstanak i razvoj i pravo na participaciju, što u konkretnom smislu znači ostvarivanje i poštovanje svakodnevnih građanskih prava, prava u vezi porodičnog života, socijalnih i drugih prava;
- Neophodno je sistematsko, kontinuirano i odgovorno angažovanje u jačanju i funkcionisanju sistema zaštite, edukacije i preventivnog djelovanja u jačanju mentalnog i fizičkog zdravlja djece, a u tom kontekstu odnosa i uloge, porodice, roditelja, prosvjetnih, zdravstvenih, socijalnih i ostalih radnika organa i institucija;
- U uspostavljaju integrisanog, nediskriminatorskog i savremenog sistema vaspitno-obrazovnog rada i zdravog društvenog i socijalnog okruženja djeteta, upravo vođeni opšte poznatim principom „DJECA PRIJE SVEGA“ neophodno je obezbijediti organizovan i kontrolisan pristup i korišćenje informaciono tehnoloških sredstava i opreme svoj djeci u Bosni i Hercegovini, kao komplementarnom elementu vaspitno obrazovnog rada u 21. vijeku. U tom smislu, neophodno je u ispunjavanju ovih ciljeva najveći prioritet dati dodjeli potrebnih sredstava, kako iz domaćih, porodičnih, tako i međunarodnih izvora;
- Podržavamo sve vidove učešća i podrške, organa, institucija i nevladinih organizacija u stvaranju uslova u kojima će djeca imati izvjesne mogućnosti da participiraju u procesu donošenja odluka koji se odnose na njih i koje će uvažavati stavove, mišljenja i preporuke djece, koji su nastali kao rezultat njihovih istraživanja sprovedenih sa djecom i za djecu;
- Potrebno je obezbijediti sve mogućnosti povratnih informacija djeci i svima onima koji neposredno učestvuju u svim važnim procesima njihovog života i razvoja, što i čini osnovni tematski sadržaj ovog „okruglog stola“;
- Zaključke i preporuke ovog „okruglog stola“ potrebno je dostaviti svim relevantnim subjektima koji se bave pitanjima zaštite i promocije prava i interesa djeteta;